Gần đây, Tâm Việt HR đã nhận được nhiều câu hỏi liên quan đến vấn đề thực tập sinh Nhật Bản về nước trước thời hạn. Phần lớn lao động không biết về các rủi ro và hậu quả khi phá vỡ hợp đồng trước hạn, cũng như về khả năng quay lại Nhật lần 2 và việc nhận được tiền bảo hiểm hay không. Nếu bạn đang quan tâm đến vấn đề này, hãy tiếp tục đọc bài viết dưới đây để có câu trả lời cho những thắc mắc của mình.
Vì sao thực tập sinh Nhật Bản về nước trước thời hạn?
Chương trình thực tập sinh Nhật Bản trước đây chỉ được phép đi tối đa 3 năm. Tuy nhiên, hiện tại, thực tập sinh Nhật Bản được gia hạn lên đến 5 năm, tăng thêm 2 năm so với quy định trước đó. Tuy nhiên, không phải tất cả các thực tập sinh đều hoàn thành theo số năm được quy định.
Có nhiều nguyên nhân khiến các thực tập sinh Nhật Bản quyết định về nước trước khi hết hạn hợp đồng, bao gồm cả lý do chủ quan từ phía người lao động và các nguyên nhân khách quan do các sự cố phát sinh.
Nguyên nhân chủ quan
Có một số lý do khiến lao động thực tập sinh phải trở về nước trước hạn:
Vấn đề sức khỏe
Mặc dù thực tập sinh đã trải qua quy trình kiểm tra sức khỏe nghiêm ngặt trước khi được chấp nhận, vẫn có trường hợp bị nhiễm bệnh trong quá trình làm việc tại Nhật. Một số loại bệnh cần điều trị lâu dài và buộc phải trở về Việt Nam.
Việc gấp tại quê nhà
Có những tình huống bất khả kháng như gia đình có tang sự hoặc người thân mắc bệnh nặng. Thực tập sinh cần xin phép nghiệp đoàn, xí nghiệp để trở về quê nhà trong thời gian ngắn và sau khi hoàn thành công việc, họ có thể được phép trở lại Nhật.
Vi phạm pháp luật Nhật Bản hoặc quy định của xí nghiệp
Những lao động vi phạm pháp luật nước sở tại hoặc quy định nội bộ của xí nghiệp có thể đối mặt với nguy cơ bị trục xuất về nước. Hầu hết các công ty không chấp nhận nhân viên từng bị trục xuất quay lại làm việc.
Ứng tuyển đơn hàng không phù hợp
Trước khi ứng tuyển, các xí nghiệp Nhật đã tiến hành tư vấn đơn hàng phù hợp với ứng viên. Tuy nhiên, một số ứng viên không hiểu rõ về ưu nhược điểm của bản thân, dẫn đến sơ suất trong việc lựa chọn đơn hàng. Ví dụ, một số lao động sợ độ cao nhưng lại làm công việc trên giàn giáo hoặc sơn nhà.
Nguyên nhân khách quan
Nguyên nhân khách quan thường xuất phát từ các vấn đề không thể giải quyết của các xí nghiệp Nhật Bản:
Công ty/xí nghiệp phải cắt giảm nhân sự
Điều này có thể bắt nguồn từ các thay đổi cơ cấu nhân sự hoặc từ những thay đổi trong ngành nghề, khiến cho xí nghiệp phải sa thải các lao động giữ các vị trí không quan trọng.
Công ty/xí nghiệp phá sản
Sự khó khăn về tài chính có thể khiến cho các công ty không còn khả năng duy trì hoạt động, buộc phải sa thải toàn bộ lao động.
Công ty/xí nghiệp gặp trục trặc về gia hạn visa
Trong trường hợp này, thực tập sinh mất tư cách lưu trú và phải thay đổi nơi làm việc, thậm chí phải trở về nước.
Thực tập sinh Nhật Bản về trước hạn có bị phạt không?
Trường hợp thực tập sinh Nhật về nước trước hạn không bị phạt
Thực tập sinh Nhật Bản trở về nước trước thời hạn không bị phạt trong các trường hợp sau đây:
- Về nước do xí nghiệp gặp sự cố: Trong trường hợp vấn đề xuất phát từ công ty Nhật Bản, bạn sẽ được bồi thường khoản phí đã nộp từ phía công ty cũng như công ty dịch vụ. Người lao động không phải chịu trách nhiệm nộp bất kỳ khoản phí phạt nào nếu không hoàn thành hợp đồng.
- Về nước sau khi được doanh nghiệp cho phép: Lao động trở về trước ngày kết thúc hợp đồng nếu được Nghiệp đoàn và công ty đồng ý sẽ không bị phạt tiền. Chủ doanh nghiệp hoặc xí nghiệp có thể chấp nhận trong các trường hợp bất khả kháng.
Trường hợp thực tập sinh về nước trước hạn bị phạt
Nếu thực tập sinh Nhật Bản trở về nước mà chưa có sự chấp thuận từ xí nghiệp Nhật Bản, họ sẽ vi phạm hợp đồng đã ký kết. Hành động này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của đơn vị tại Việt Nam mà còn đòi hỏi người lao động thực hiện nghĩa vụ bồi thường hợp đồng cho xí nghiệp theo thỏa thuận đã ký.
Theo điểm b và điểm c thuộc khoản 2 Điều 35 của Nghị định 95/2013/NĐ-CP, tổng tiền phạt mà người lao động phải đối mặt dao động từ 80 đến 100 triệu VNĐ, tùy thuộc vào mức độ thiệt hại gây ra cho xí nghiệp. Hơn nữa, pháp luật cũng quy định hình phạt cấm xuất cảnh với 2 mức độ khác nhau:
- Đối với những người bỏ trốn khỏi xí nghiệp theo hợp đồng, họ sẽ bị cấm làm việc ở nước ngoài trong vòng 2 năm.
- Đối với những người không đến đúng xí nghiệp đã ký hợp đồng sau khi nhập cảnh, họ sẽ bị cấm xuất cảnh làm việc ở nước ngoài trong vòng 5 năm.
Thực tập sinh Nhật Bản về nước trước thời hạn có thể quay lại Nhật theo diện thực tập sinh không?
Trong mọi tình huống, thực tập sinh trở về nước trước thời hạn, dù nguyên nhân có phải là do yếu tố chủ quan hay khách quan, đều không thể quay lại Nhật Bản lần thứ hai dưới diện thực tập sinh. Nếu bạn muốn có cơ hội trở lại làm việc tại Nhật Bản, hãy đảm bảo rằng bạn hoàn thành hợp đồng đúng thời hạn.
Cơ hội cho thực tập sinh về nước trước hạn quay lại Nhật lần 2
Luôn có cơ hội cho thực tập sinh Nhật Bản trở về nước trước thời hạn và quay lại Nhật lần thứ hai dưới hình thức visa kỹ năng đặc định. Nếu lao động chưa hoàn thành hợp đồng thực tập sinh 3 năm, họ có thể xem xét tham gia chương trình này.
Visa kỹ năng đặc định (tokutei ginou) được cấp cho lao động nước ngoài làm việc tại Nhật Bản. Lao động sẽ được hưởng mức lương và các quyền lợi tốt hơn và có thời gian làm việc tại Nhật được gia hạn. Để ứng tuyển vào chương trình này, bạn cần đáp ứng 4 điều kiện sau:
- Trình độ tiếng Nhật: Đạt chứng chỉ từ N4 trở lên và có thể tham gia kỳ thi JLPT/JFT cơ bản.
- Chứng nhận kỹ năng: Vượt qua kỳ thi đánh giá kỹ năng đặc định để nhận chứng nhận loại đạt.
- Yêu cầu cơ bản: Tuổi từ 18 đến 35, có bằng tốt nghiệp THCS trở lên, sức khỏe tốt, và có khả năng rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp để tăng cơ hội đậu tuyển cho một số vị trí.
- Yêu cầu khác: Không vi phạm pháp luật, không có tiền án, tiền sự.
Thực tập sinh Nhật Bản về nước trước thời hạn có lấy lại được Nenkin không?
Thực tập sinh về nước trước thời hạn vẫn có thể nhận được tiền Nenkin dễ dàng nếu đáp ứng đủ các điều kiện quy định.
Tiền Nenkin là khoản bảo hiểm lương hưu mà người lao động phải đóng hàng tháng từ thu nhập cơ bản của họ. Đây là khoản tiền mà tất cả công dân từ 20 tuổi trở lên và những người tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản đều phải đóng. Thực tập sinh tham gia đơn hàng 3 năm sẽ được hưởng tiền Nenkin khi trở về nước.
Xử lý thế nào nếu bị công ty ép buộc về nước trước hạn?
Trong quá trình làm việc tại Nhật Bản, nhiều lao động đã phải đối mặt với sự gây khó khăn, hối thúc và áp đặt từ phía công ty/xí nghiệp, khiến họ buộc phải trở về nước trước thời hạn quy định trong hợp đồng.
Pháp luật Nhật Bản cho phép người lao động tố cáo vụ việc này với Hiệp hội hoặc cơ quan xuất nhập cảnh. Bằng cách này, họ sẽ nhận được sự hỗ trợ để giải quyết tình huống một cách nhanh chóng và được hướng dẫn tìm nơi cư trú mới, cũng như chuyển đổi sang một nơi thực tập phù hợp hơn.
Hi vọng rằng bài viết của Tâm Việt HR đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về vấn đề thực tập sinh Nhật Bản về nước trước thời hạn. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng nếu bạn có ý định làm việc lâu dài tại Nhật Bản.