Khi Nhật Bản đang thiếu hụt lao động phải đối mặt với tình trạng di cư ngày càng tăng của lao động nước ngoài do mức lương thấp và các thách thức khác về việc làm, một số công ty đang làm thêm giờ để giữ chân họ.
Eat & Holdings Inc., một nhà sản xuất và bán thực phẩm đông lạnh, là một trong số nhiều doanh nghiệp đang dựa vào lực lượng lao động nước ngoài và thực hiện các bước quan trọng để giữ chân họ, vì việc tìm kiếm những người phù hợp đã trở thành ưu tiên hàng đầu.
Bằng cách cung cấp nhà cho thuê đã trang bị nội thất, hỗ trợ tiếng Nhật và quyền tiếp cận giá cả phải chăng đến nhiều căng tin của mình, công ty đặt mục tiêu đảm bảo rằng những người lao động nước ngoài “có giá trị” cảm thấy “hoàn toàn an toàn và thoải mái” khi làm việc lâu nhất có thể.
“Chúng tôi đảm bảo sẽ giúp đỡ người lao động nước ngoài ngay khi có vấn đề về y tế, tài chính hoặc bất cứ điều gì”, Nguyễn Thị Quỳnh Trang đến từ Việt Nam, làm việc trong bộ phận nhân sự của công ty thực phẩm, điều hành chuỗi cửa hàng Gyoza “Osaka Ohsho”, cho biết. “Chúng tôi luôn muốn có mặt để giải quyết mọi vấn đề ngay từ giai đoạn đầu. Ấn tượng đầu tiên của họ về công ty chúng tôi rất quan trọng”, cô cho biết.
Cô là thành viên của nhóm hỗ trợ hơn 370 người lao động nước ngoài tại công ty, đại diện cho bảy quốc gia. Những người này bao gồm thực tập sinh kỹ năng và người sở hữu thị thực “Người lao động có kỹ năng đặc định”, do Nhật Bản đưa ra vào năm 2019, cho phép họ làm việc trong các ngành công nghiệp được chỉ định mà không cần đào tạo trước.
Công ty cung cấp các khoản trợ cấp tài chính hậu hĩnh, bao gồm trợ cấp hàng tháng cho những người lao động vượt qua kỳ thi tiếng Nhật, hỗ trợ đáng kể cho tiền thuê nhà và chi phí thực phẩm để giúp bù đắp chi phí sinh hoạt tăng do lạm phát.
Công ty cũng nhấn mạnh vào việc thúc đẩy người lao động nước ngoài nâng cao kỹ năng và vượt qua kỳ thi cấp thị thực Người lao động có kỹ năng đặc định số 1, cho phép cư trú lên đến năm năm. Nó cũng khuyến khích việc tiến triển lên thị thực số 2, cho phép gia hạn không giới hạn, mở ra con đường trở thành thường trú nhân và cho phép người lao động đưa vợ/chồng và con cái của họ đến Nhật Bản.
Những nỗ lực của công ty đã được đền đáp, với 16 trong số 18 ứng viên đã vượt qua kỳ thi vào tháng 10 năm 2024, giúp họ có được thị thực số 2 trong ngành sản xuất thực phẩm và đồ uống.
Trong số đó có một nhân viên người Việt Nam 32 tuổi tại nhà máy của công ty ở Itakura, tỉnh Gunma, người yêu cầu được nêu tên họ là Nguyên. Cô thừa nhận những thách thức trong việc học tập nhưng bày tỏ mong muốn “góp sức cho công ty lâu nhất có thể”, đồng thời nói thêm rằng “Mọi người đều rất giúp đỡ tôi kể từ khi tôi gia nhập”.
Nguyên đến Nhật Bản với tư cách là thực tập sinh nước ngoài vào năm 2016 sau khi tốt nghiệp một trường đại học ở Việt Nam, với mong muốn tìm hiểu thêm về văn hóa Nhật Bản. Cô đã làm việc tại một công ty thực phẩm khác trong ba năm trước khi gia nhập Eat & Holdings, bị thu hút bởi mức lương cao hơn và danh tiếng tốt mà cô đã nghe từ những người đồng hương của mình.
Sau khi vượt qua kỳ thi vào tháng 10, Nguyên, người đi lại giữa nhà máy và nơi làm việc bằng xe máy, cho biết hiện cô có động lực để đón nhận những thử thách mới. “Tôi hiện đang học để thi Kỳ thi năng lực tiếng Nhật N1”, Nguyên mỉm cười nói, ám chỉ đến trình độ khó nhất của kỳ thi năng lực ngôn ngữ chuẩn hóa.
Khi Nhật Bản phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng, luật đã được ban hành vào tháng 6 năm 2024 để thay thế chương trình thực tập sinh nước ngoài gây tranh cãi bằng một hệ thống mới vào năm 2027. Hệ thống mới này nhằm mục đích rõ ràng là bồi dưỡng và đảm bảo nhân tài nước ngoài.
Chương trình thực tập sinh nước ngoài đã phải đối mặt với sự chỉ trích rộng rãi vì điều kiện làm việc khắc nghiệt và vi phạm nhân quyền, với nhiều nhà tuyển dụng bị cáo buộc lợi dụng hệ thống này để đảm bảo nguồn lao động giá rẻ.
Những người tham gia chương trình mới dự kiến sẽ có được các kỹ năng cần thiết để chuyển sang chương trình lao động có tay nghề cụ thể trong vòng ba năm. Họ cũng sẽ được phép chuyển việc sau một hoặc hai năm tại nơi làm việc ban đầu của mình.
Các lĩnh vực đủ điều kiện làm việc theo thị thực lao động có tay nghề cụ thể đã được mở rộng lên 16 vào tháng 3 năm 2024, bao gồm vận tải đường bộ và đường sắt cũng như các ngành lâm nghiệp và gỗ.
Nhật Bản có kế hoạch tiếp nhận tới 820.000 công dân nước ngoài theo thị thực lao động có tay nghề trong năm năm tài chính tiếp theo bắt đầu từ tháng 4 năm 2024, gấp đôi so với con số ban đầu dự kiến cho năm năm đến năm tài chính 2023.
Khi ngày càng nhiều công ty tìm cách thuê lao động nước ngoài, Motoki Yuzuriha, chủ tịch của Mynavi Global Corp. — một tổ chức hỗ trợ đã đăng ký hỗ trợ hơn 4.000 lao động có tay nghề cụ thể tại hơn 690 công ty — nhấn mạnh rằng các nhà tuyển dụng phải luôn cảnh giác về các xu hướng và yếu tố có thể khiến người lao động nản lòng không tiếp tục làm việc.
“Khảo sát của chúng tôi phát hiện ra rằng lý do khiến lao động nước ngoài có tay nghề nghỉ việc khác nhau tùy theo ngành nghề, quốc tịch và thời gian làm việc tại công ty”, Yuzuriha cho biết.
Một cuộc khảo sát toàn quốc do công ty có trụ sở tại Tokyo thực hiện trong khoảng thời gian một năm cho đến tháng 6 năm 2024, bao gồm ba lĩnh vực và 350 lao động nước ngoài có tay nghề cao đã nghỉ việc, cho thấy “sự không hài lòng về tiền lương” là lý do hàng đầu khiến những người Việt Nam trả lời rằng họ nghỉ việc.
Tuy nhiên, trong số những người Indonesia và Myanmar tham gia trả lời, “mối quan hệ giữa con người” là yếu tố chính, với các vấn đề giao tiếp với nhân viên Nhật Bản, thay vì với đồng hương hoặc người lao động từ các quốc gia khác, cuộc thăm dò cho thấy, điều này đặc biệt ảnh hưởng đến mong muốn tiếp tục làm việc của họ.
Cuộc khảo sát cũng cho thấy tỷ lệ người trả lời rằng họ nghỉ việc sau 10 đến 12 tháng làm việc tại một công ty là cao nhất, ở mức 25,4 phần trăm, nhưng đã giảm mạnh xuống còn 12,6 phần trăm sau một năm.
“Kết quả cho thấy rằng nếu các công ty thành công trong việc giữ chân người lao động trong 12 tháng, họ có khả năng sẽ tiếp tục làm việc”, Yuzuriha cho biết, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cung cấp hỗ trợ cần thiết cho người lao động nước ngoài, đặc biệt là trong giai đoạn đầu sau khi tuyển dụng.
Yuzuriha cũng ám chỉ đến những thách thức dài hạn hơn liên quan đến lao động nước ngoài có tay nghề cao vì họ cũng nêu “hôn nhân, mang thai hoặc các vấn đề gia đình ở quê nhà” là lý do khiến họ nghỉ việc.
“Những lý do liên quan đến gia đình là nguyên nhân chính dẫn đến việc nghỉ việc nhưng là những vấn đề không thể dễ dàng giải quyết chỉ bằng nỗ lực của riêng một công ty. Thay vào đó, đó là một chương trình nghị sự mà chính quyền địa phương cũng có thể cần tham gia, chẳng hạn như cung cấp giáo dục đầy đủ hoặc hỗ trợ chăm sóc trẻ em cho người nước ngoài”, Yuzuriha cho biết.
Nguồn: Theo KyodoNews